Ra'iisul wasaaraha Soomaaliya, Maxamed Xuseen Rooble, oo shalay gelinkii dambe gaaray magaalada Garowe ayaa waxaa la filayaa manata in uu kulan la yeesho Madaxweynaha Puntland Saciid Cabdullaahi Deni.

Ra'iisul wasaaraha ayaa isku dayaya inuu xal u helo khilaafka ka taagan habka loo fulinayo doorashada dadban ee ay madaxda dalku ku heshiiyeen.

Illaa hadda ma ay jirto wax kulan ah oo arrimaha siyaasadda Soomaaliya ee cakiran ay ka yeesheen ra'iisul wasaaraha iyo madaxweynaha Puntland.

Hasayeeshee qorshuhu waxa uu yahay in maanta kulan ay albaabada u xiran yihiin ay dhinacyadu yeeshaan.

Ra'iisul wasaare Rooble, ayaa sidoo kale lagu wadaa inuu la kulmo ururrada bulshada rayidka ee Puntland, si uu wax uga waydiiyo doorashada dadban ee uu dalku galayo.

Ra'iisul wasaaraha ayaa la filayaa in maalmo uu ku qaadan doono magaalada Garowe, iyadoo aanan la saadaalin karin halka ay arrini ku biyo-shuban doonto.

Maamul goboleedyada Puntland iyo Jubbaland ayaanan weli soo gudbin xubnihii doorashada ee heer federaal iyo heer mamaul gobaleed, arrintaas oo dib u dhigtay hannaankii doorashooyinka baarlamaaniga ee horraantii bishan bilaaban lahaa.

Shirkii Iskaashiga Soomaaliya

Shirka Iskaashiga Soomaaliya ee todobaadkii hore lagu qabtay magaalada Muqdisho ayaa waxyaabaha diiradda lagu saaray waxaa ka mid aheyd arrimaha la xiriira doorashada iyo ammaanka, kulankaas oo ah ka soo qeybgaleen wufuud kala duwan oo ay ka mid ahaayeen safiiro iyo wakiillo metelayay dalal, hay'ado caalami ah iyo hay'adaha kala gaddisan ee dowladda Soomaaliya.

Intii uu kulankaas socday ayaa waxaa aad carabka loogu adkeeyay in khilaafka cusub ee la xiriira doorashada uu sababi karo dib u dhac ku yimaadda hannaanka doorashada.

Ra'iisul Wasaaraha Soomaaliya, Maxamed Xuseen Rooble, oo shir gudoominayay kullankaasi ayaa waqtigaas sheegay in xukuummaddiisa ay ka go'an tahay "in si buuxda ay ugu hoggaansanto heshiisyadii la gaaray ee waafaqsan dastuurka iyo hannaanka hadda ee doorashada."

"Waan soo dhoweynayaa talooyiinka wax dhisaya. Madaxweynaha wuxuu soo saari doonaa casuumaadda madaxda maamul goboleedyada isla marka aan soo dhammeeyo booqashadeyda maamullada."

"Walaaladey daneynaya mustaqbalka madaxweynimada, iyagana waxaan leeyahay albaabkeyga wuu idiin furan yahay. Cabashada aad qabtiinna diyaar ayaan u ahay in aan xalliyo," ayuu yiri.

"Laakiin mid xisaabta halagu daro, sharciga lagama wayno, dastuurka lagama wayno, wixii maamul goboleedyada iyo Dowladda Federaalka ay ku heshiiyeenna waa in la tixgeliyo, waana in la raacaa," ayu hadalkiisa ku sii xoojiyay Ra'iisul Wasaare Rooble.

Muxuu shirka ka sheegay safiirka Britain ee Soomaaliya?

Safiirka UK u fadhiya Muqdisho, Ben Fender, oo ka mid ahaa dadkii ku sugnaa xarunta uu shirka ka dhacay ayaa yiri: "Dal si uu sare ugu soo kaco, una noqdo mid barwaaqa ah oo madaxbannaani ku leh caalamka, waa in uu jiraa heshiis bulsho".

Wuxuu u muuqday in uu ka hadlayay khilaafaadka soo noqnoqday ee ka jira Soomaaliya, ee qaarkood ay la xiriiraan arrimaha doorashada.

Wuxuu yiri: "Dadka waa in ay aqbalaan in ay ka tanaasulaan waxyar oo ka mid ah waxyaabaha iyaga keliya danta u ah; in ay aqbalaan shuruucda, dastuurka, iyagoo u daneynaya dadka kale oo dhan."

Wuxuu tilmaamay in arrimahaas uu horey uga akhriyay buug ka hadlayay dhibaatada qalalaasaha. Balse "horey uma fahmin illaa aan ka imaaday Soomaaliya," ayuu sheegay.

Safiirka Britain ee Soomaaliya, isagoo ka hadlayay heshiis la xiriira arrimaha bulshada wuxuu yiri: "Ra'iisul Wasaare, waxaan aaminsanahay in waxkasta oo la xiriira mustaqbalka Soomaaliya uu isbedelkeeda ku xiran yahay sida adag ee Soomaaliya u aaminsan tahay heshiiska bulshada."

Wuxuu aad uga hadlay in "dib u dhiska dalka uu ka muhiimsanaado danaha gaarka ah ee qabiil ama gobol iyo in laga tanaasulo arrimahaas iyo in sharciga loo hoggaansamo iyadoo loo daneynayo dadka kale oo dhan."

"Dhowrkii sano ee la soo dhaafay, waxaan daawanayay noocyo kala duwan oo doorasho ah oo ka dhacay maamul goboleedyada. Marba marka ka dambeysana waxaan arkeynay waxyaabo isku mid ah oo soo noqnoqonayay."

"Waxaan aragnay kuwa xafiiska maamulo oo faragelinaya shuruucda si ay guusha u gaaraa. Waxaan kaloo aragnay kuwa mucaarad ah oo diidaya, carqaladeynaya hannaanka, haddii ay u arkaan in aysan ku guuleysanayn."