Difaacayaasha iyo Ururada Xuquuqda Aadamiga Somaliland waxay u arkaan qaabka dhalinyaradan loo maxkamadeeyay iyo xukunada lagu riday dhamaantood ay lid ku yihiin xuquuqda
Xukunada Ciqaabta Xadhiga Adag ah ee
shalay ay bilowday Maxkamada Gobolka Maroodijeex in ay ku xukunto
dhalinyarada Caasimada Somaliland ee Hargeysa oo Booliska Somaliland ku
soo eedeeyo falal amaandaro Difaacayaasha iyo Ururada Xuquuqda Aadamiga
Somaliland waxay u arkaan qaar lid ku ah Mabaadii’da Cadaaladda iyo
dhexnimadii garsoorka dalkeena.
7 Feb. 2015 ayay Maxkamada Gobolka
Maroodijeex ku xukuntay dhalinyaro tiradoodu kor u dhaafayso 50 xubnood
ciqaab xadhig oo u dhaxaysa Shan bilood ilaa Hal Sano oo Xadhiga Adag
ah, dhalinyaradaasi oo Hay’adaha sharcifulinta Somaliland ku soo
eedeeyeen in ay xiliyada habeenkii ka sameeyaan caasimada falal
amaandaro.
Sida ay warbaahinta u sheegeen saraakiisha sarsare ee Booliska iyo Wasaarada Arimaha Gudaha Somaliland waxa
dhalinyarada la xukumo lagu xidhi
doonaa xabsiyo aad uga fog deegaada ay ku nool yihiin waalidkood, si
aanay waalidku u awoodin in ay xabsiga dhexdiisa ku quudiyaan ama si
joogto ah ugu booqdaan caruurtooda, isla markaasina dhalinta la xukumaa u
dareento xabsi adag oo kulul.
Difaacayaasha iyo Ururada Xuquuqda
Aadamiga Somaliland waxay u arkaan qaabka dhalinyaradan loo
maxkamadeeyay iyo xukunada lagu riday dhamaantood ay lid ku yihiin
xuquuqda iyo xoriyadaha aasaasiga ah ee Aadamaha ee uu damaano qaaday
dastuurka Somaliland iyo Aaladaha Caalamiga ah ee Xuquuqda Aadamigu.
Ururada Xuquuqda Aadamiga Somaliland
waxay u arkaan in Wasaarada Arimaha Gudaha iyo Taliska Ciidanka Booliska
Somaliland markii ay ku fashilmeen hawshii ay qaranka u hayeen ee
dhinaca Amaanka, ka dib markii ay waxba ka qaban kari waayeen
musuqmaasuqa naafeeyay hay’adaha sharcifulinta Somaliland gaar ahaan
Ciidanka Booliska, Ciidanka Asluubta, Dambi Oogayaasha, ay taasi
sababtay in Magaalooyinka waawayn ee Somaliland hoy u noqdaan xadi aad u
farobadan oo ah Maandooriyayaasha gaar ahaan noocyada xashiishadaha
khatarta ah iyo Khamriga, taasi oo marka lagu daro iyadoo aanu dalka ka
jirin goobo ay dhalinyarada Somaliland kaga fakadaan balwadaha xunxun
sida garoomo ciyaareed, Golayaal Madadaalo, iyo Maktabado keentay in
dhalinyarada dalku in ay isticmaalaan ka ganacsadaan oo meherad ka
dhigtaan mukhaadaraadka xashiishada iyo khamriga.
Dhalinyaradan xukunada cadaalada ka
baxsan lagu riday ayaa isugu jira ardayda dhigata Jaamacadaha iyo
Dugsiyada Aasaasiga ah ito qaar da’doodu ka yar tahay qaangaadh iyadoo
Taliska Guud ee Boolisku sheegeen in da’yarta la xukumo la gayn doono
xabsiyo ka fog magaalooyinka ay degan yihiin waalidkood.
Difaacayaasha Xuquuqda Aadamiga
Somaliland ayaa u aqoonsaday in Xukunadani la mid yihiin kuwii ay sooy
saari jireen Gudiyadii Nabadgalyada Degmooyinka iyo Gobolada Somaliland
oo adeegsan jiray Xeerkii Public Order Law ama Xeerka Xukunka Degdega ah
ee Nabadgalyada Guud. Xeerkaasi iyo Gudiyadaasi isticmaali jiray ayaa
Madaxwayne Siilaanyo wax yar kadib markii uu talada dalka la wareegay
July 2010 uu digreeto madaxwayne ku tirtiray.
Dayarta dalka oo masuuliyiinta D/Hoose
iyo kuwa xukhumada Dhexe ay si shaqsi ah ugu tagrifaleen Garoimadii iyo
dhulkii Danta Guud ee dhinyarada looga samahn lahaa goobo ay ku
madadaashaan ama Maktabado ay aqoon ka korodhsadaan.
Tani iyo markii uu qabtay talada dalka
Somaliland xisbiga KULMIYE lama arag hal askari oo boolis ah oo la
waydiiyay ama cadaalada lagu hor geeyay dambi uu muwaadiniinta ka galay
ama tacadi uu gaystay, macquulna maaha Booliska iyo Sharcifulinta
Somaliland waa Ceeb ka saliim.
Difaacayaasha Xuquuqda Aadamiga
Somaliland waxay xogogaal u yihiin in waxan haatan lagu ciqaabayo
Da’yarta Somaliland ay qayb wayn ku leeyhiiin hay’adihii Sharcifulinta
ee u xilsaaraa amaanka oo uu dishooday Musuqmaasuq meelo yaxyaxle
maraya.
Musuqmaasuqa Booliska Somaliland
naafeeyay wuxuu sababay in 70% dacwadaha ka soo bilaabma Saldhigayada
Booliska dalku ay Saldhiga iyo dambibaadhayaasha jooga gacmahooda ay
kaga leexdaan cadaaladii.
Waxa hubaal ah oo u doodayaasha
xuquuqda iyo xoriyadaha aasaasiga ah ee Somaliland ka warqabaan in kor u
kaca xadiga soo gala dalka mukhaataraadka halista ah ee Xashiishada loo
nuugo sida buuriga iyo kuwa dareeraha la cabo lagu darsado iyo Khamriga
oo si xad dhaaf ah u dalkeena ay sababta koowaad keenaan Musuqa
xadhkaha gooystay ee Booliskeena dhex miranaya. Iyadoo dambibaadhayaasha
iyo saraakiisha Booliskeena iyo ciidankeena xabsiyadu qabatimeen kuna
walfeen isticmaalka balwada geedka KADABGOOYE ee Qaadka ama Jaadka ayaa
maanta sababtay in cadaalad darada ka taagan saldhigyada Booliskeenu ka
xumaato tii Siyaad Barre aynu kula dagaalanay.
Ururada u Dooda Xoriyadaha Dastuuriga
ah ee muwaadiniinta waxay ka walaacsan yihiin Xadgudubyada ku talogalka u
eeg ee Xukuumada Somaliland ay ku qaaday da’yarta dalka, waxana aanu
leenahay Xadhig iyo Xabsi Adag oo Ubadka laga fageeyo waalidkood xal
maaha.
Waxanu ugu baaqaynaa Madaxwaynaha
Qaranka Mud. Siilaanyo in uu dib u haybayn balaadhan ku sameeyo
hay’adaha sharcifulinta waxan haboon in khabiiro caalami ah oo aqoon
fiican u leh la tacaalida dabmiyada abaabulan ee xuduudaha isaga gudba,
aqoon durugsana u leh la dagaalanka argagixisada dhiiga qabow, iyo
abuurida boolis dadku la xisaabtami karaan uu dunida ka soo kiraysto
Suleiman Ismail Bolaleh
AFHAYEENKA URURADA XUQUUQDA AADAMIGA SOMALILAND
contact@afkashacabka.com
Ururada Xuquuqda Aadamiga Somaliland Oo Walaac ka Muujiyey Xukunada Dhalinyaradda Lagu Rido
Difaacayaasha iyo Ururada Xuquuqda Aadamiga Somaliland waxay u arkaan qaabka dhalinyaradan loo maxkamadeeyay iyo xukunada lagu riday dhamaantood ay lid ku yihiin xuquuqda