Baananka Ganacsiga In La Furo Maxaa Loo Diidan Yahay?......Cabdiraxmaan Cadami
Xukuumada Somaliland waxay qaadatay
Siyaasad furfuran oo lagu dhiiri gelinayo in dalkeena la maal- gashado, waxay
balan ku qaaday in la sameeyo wax kasta oo u fududaynaya shirkadaha
shisheeyaha maalgashiga Somaliland sida dal kastaaba ku hodan ah iyo ku sabool
ahiba ugu dadaalaayo inuu soo jiito maalgashiga caalamiga ah.
Hadaba in kasta oo loo baahan yahay
shuruudo badan in la buuxiyo waxa jira kuwo iyagu lagama marmaan ah sida
Baananka Ganacsiga oo Baanka Dhexe hagayo , Shirkado Caymis iyo maxkamado madax
banaan oo lagu kalsoon yahay kuwaas oo la’aantood aanay suurto gal ahayn in
laga fakaro in dalkeen la mal gashado.
Si kastaba ha ahaatee Baananka Ganacsiga in
la furo maxaa loo diidan yahay? Muxuu Xeerka Baanka Ganacsigu ugu hor
abaaday ama u hor yaalaa Golaha Wakiilada mudo shan sano ka badan ?
Maxay Golaha Wakiiladu durduro ugu ansixiyeen Xeerka Baanka Islaamka?
Maxay Dawladu uga gabatay inay iyana dhankeeda dabada ka riixdo Xeerka Baanka
Ganacsiga?
Jawaabaha Su’aalahan waxaan u dhaafayaa
dadweynaha iyo Hay’adaha Xukuumada ee ay khusayso kaliya waxaan iftiiminayaa in
Madaxweynihii la doortay, Hay’adaha dawlada ee ku shaqada lahaa iyo Golahii
Wakiilada ee matalaya dadkooda dan yarta ah ay u nuglaadeen cadaadiska iyo
galaangalka xoogan (Lobbing) ee shakhsiyaad ka soo hor jeeda in Baanan
Ganacsi la furo, ujeedaduna waxay tahay in kooto loo xidho, waxay diidayaan
tartanka suuqa xorta ah.
Baanka Ganacsiga iyo Baanka Islaamku
labaduba waxay dadka u qabtaan adeeg isku mid ah, labaduba waxay rabaan macaash
ama dulsaar u bixi (Interest) oo xaaraan ku sheeg ama khidmad ku sheeg
(Commision) oo xalaal ku sheeg.
labada Eray ee Baan iyo Islaam ee
laysku lifaaqay kaliya waa xeelad lagu soo jiito dadka muslimka ah ee aan
aqoonta u lahayn siday u shaqeeyaan Baananku.
Somaliland kama duwana dalalka kale ee
islaamka oo dhamaantood ka furan yihiin Baananka Ganacsigu, waxay ka furan
yihiin Maka iyo Madiina , qofkastaaba Baanka uu jecel yahay ayuu la macaamilaa
qasab na maaha inaad la macaamiisho Baanka Ganacsiga.
Hase yeeshee waxa dhawan iskood isku xil
qaamay aqoonyahano reer Somalland ah oo ku xeel dheer Cilmiga dhaqaalaha iyo
doorka Baanka Ganacsigu ku leeyahay kobaca dhaqaalaha oo waydiiyay
shir-gudoonka wakiilada sababaha loo hakiyay Xeerka Baanka Ganacsiga.
Wada sheekaysi iyo is qancin ka dib waxa
laysla gartay in Xeerka dib loo soo ambaqaado oo Golaha la hor keeno,.
Hadaba si xeerka mar labaad golaha
dhexdiisa loogu bakhtiiyo waxa la aloosay olole balaadhan oo ka dhan ah , waxa
la hawl galiyay xubno firfircoon oo golaha ka tirsan oo qayladooda la maqli
doono marka laga doodayo xeerka, waxa la tuhunsayahay in rag Xukuumada ku jira
dabada hayaan, waxa la maal geliyay qaar ka mid ah saxaafada, waxa la abaabulay
oo la adeegsaday culimo waawayn oo magac iyo sharaf ku leh bulshada oo sidii
xisbiyada qaranka uga ololaynayay masaajidada iyo Tv- yada .
Muwaadin hadaba shacbiga ayaa u miciin
noqon ama u hiilin marka ay hormoodkii umadu isku bahaysteen inay is hortaagaan
horumarka dalka iyo in kor loo qaado nolosha dadka danyarta ah .
Dacawo ayaa laga sheegay inay tidhi " Walee
reer aan ogahay ma guuro”.
Su’aal: Xukuumadu hadii ay ka dhab
tahay maxay uga aamustay dagaalka lagula jiro kaabayaasha siyaasadeeda
maalgashiga. Si kastaba aha ahaatee waxaan ku soo gabogabaynaa talooyinkan soo
socda:
1.
Madaxweynaha Somaliland md Axmed Siilaanyo inuu hubiyo in Golihiisa Wasiiradu
ka midaysan yahay ama gees uga soo wada jeedaan hir gelinta qorshaha xukuumada
ee maalgashiga dalka.
2. Waa
in Wasaaradaha Ganacsiga & Maalgashiga, Maaliyada iyo Baanka Dhexe si wada
jir ah u difaacaan una dhaqan geliyaan Barnaamijka dawlada ee ku aadan
maalgashiga.
3. In
Goluhu si degdeg ah u ansxiyaa Xeerka iyag oo tixgelinaya danta guud iyo
saamaynta Togan ee uu ku yeelanayo dhaqaalaha si idinkuna magac iyo maamuus uga
heshaan bulshadiina baahan
4. In
Aqoonayhananka reer Somaliland iyo ardayda kuliyahadaha dhaqaaluhu ka hadlaan
faa’iidada Ganacsiga xorta ah.
C/raxmaan Cadami
Hargeysa Somaliland
Baananka Ganacsiga In La Furo Maxaa Loo Diidan Yahay?......Cabdiraxmaan Cadami
Muwaadin hadaba shacbiga ayaa u miciin noqon ama u hiilin marka ay hormoodkii umadu isku bahaysteen inay is hortaagaan horumarka dalka iyo in kor loo qaado nolosha dadka danyarta ah .