Macnaha guusha lagama helo oo kaliya hal meel lakiin waxay dhacdaa xeendaabyo kala duwan sida, nafta, qoyska, saxiibada, shaqada, bulshada, iyo imaan suuban, Bal si taxadar leh u eeg shaxda hoos ku dhigan ee aan adiga kuu sameeyey waa meelaha larabo inaad diirada saarto waayo haddii aad rabto inaad gaadho guul dhamaanteen waa inaad marka hore tixgelisaa qeybaha kala duwan ee noloshaada sameeyn kara.

waa inaad isku dheeli tirtaa sidoo kale u soo kala hormarso sida ay kuugu kala ahmiyad badan yihiin, iskuna day inaad qeyb walbo guul ka gaadho.

      Abwaan Hadrawi oo kamida abwaanada soomaaliyeed kuwooda ugu caansan ayaa guusha ku sifiiyey sidatan "Kuma galo aduunyada nine gooni socodkee marwo garasho dheer baa ninka raga u gudinoo ayadaa gudoonkii iyo galhayaha naftaadiye gaadiidka reerkiyo gurgurshaagu noqote arin kula gorfeysee hadaan gaari[1] kula jirin ilaa noloshu guul maleh.” Sidoo kale, Sayid Mohamed Abdulle Hassan oo kamida abwaanada soomaaliyeed kuwooda ugu caansan asaguna guusha wuxuu ku sifiiyey sidatan "Eebbow anaa kaga gar lehe guusha haI seejin.”

     Markaad u fiirsato sida labada abwaan ay u kala adeegsadeen erayga guusha waxaad ogaanaysaa guusha inee meelo badan laga eego. tusaale, Abwaan Hadrawe guusha uu tilmaamayo waxay ku saabsantahay qoyska waayo marka uu leeyahay "Hadaan gaari kula jirin ilaa noloshu guul maleh” taasi oo macnaheedu tahay guusha qoyska ayaa  saldhig u ah waa haweenta suuban oo gurigeeda iyo nafteedaba daryeesha oo dhowrta.

Dhanka kale, Sayidka marka uu leeyahay "guusha ha I seejin” wuxuu rabay inuu dagaalka kaga guuleysto gumeystaha Engiriiska oo dhulkiisa soo weeraray taasine waa sababta uu Eebe oga baryey inuusan guusha seejin. Hadaba, Guusha uu tilmaamayo Sayidka waa mid kusaabsan fagaaraha dagaalka.

     Dadka qaar guusha waxay ku cabiraan maado sida lacagta, hantida, iyo waxyaabaha lagu raaxeysto sida baabuurta, guryaha, quruxda, dumarka,

halka dadka qaarna ay guusha ku cabiraaan wax aan maado aheen sida, farxada, caafimaadka, xasiloonida maskaxda, ku qanacsanaanta nolosha.

Hadaba, su’aasha isweydiinta mudan waxay tahay adiga guusha maxaad u taqaanaa? Maxaase ku cabirtaa? Hadii aad rabto inaad guuleysato waxaad u baahantahay inaad barato sida loo guuleysato, Waqti sii naftaada si ay isigu shuqliso arinkaas.

 ma garan kartaa waxa aad u baahantahay iyo xirfadaha lagaaga baahan yahay si aad guuleyste u noqoto? Tusaale, qofka guryahay dhisa ee aan u naqaano fuundi wuxuu garan karaa waxwalbo oo ay oga baahantahay shaqadiisa sida, shamiindo, laamiyidhi .wax, musaabiir.

       Dabcan marka ay timaado ku guuleysiga mashruuca hormarinta nolosha, dadka intooda badan waxay jecelyihiin ineey iska guuleystaan ayaga aan soo baranin sida loo guuleysto. Guusha ayee sugaan sida ineey cirka oga imaaneyso oo kale, Inaad guuleysato waxay u baahantahay qorsho, ficil, iyo xirfad.iyo  dadaal dheerada ah.

 Qaamuuska Af-Soomaaliga: Haweeney maamulka aqalkeeda iyo nadaafadda jidhkeeda aad u ilaalisa oo uga adag ayaa waxa ay tidhi ‘’waxaan ku leeeystay inaan naftayda ilaali yo iyo gurigay ga waxa ay ugu qadada taa wakhti aad u badan inaan ilaali yo inaat oo shay ee guriga yaal waxa aan ku guul daraystay in badan sidii aan u daryeeli lahaa gurgayga iyo naftayda ba’’

Qof kasta waxaa ku beeran hammi ah in uu guul gaadho, ruuxa bulshadu ku qiimayso sarraynta iyo karaamaduna waa kan laga arko guul uu ka gaadhay hawl uu u gacan qaaday ama si guud nolosha. Cilmibaadhis,lagu sameeyey furayaasha guusha loo kaashan karo.

1. himilo cad: Sirta koowaad ee guusha noloshu waa in uu qofku dhigto ujeedooyin cadcad iyo hawlo qodobbaydsan oo uu doonayo in uu gaadho.

Waxaa iyaduna muhiim ah in qofku ujeedooyinkiisa uu qoranayo u qaybiyo kuwo himilada dhow ah iyo himilo fog oo uu hiigsanayo mar dambe in uu gaadho. Waa in uu qoro jidka uu u marayo himilada dhow oo u kala horreysa sida ay ugu kala muhiimsan yihiin, kadibna uu qoro jidka uu uga wareegayo haddii jidkaas hore xidhmo, waxaa iyaduna marar badan muhiim ah in hawsha uu doonayo in uu ku guulaystaa ay lahaato waqti xaddidan oo uu qorshaysto in uu ku gaadho.

 si haddii waqtigaas uu ku gaadhi waayo u dib uga fikiro waxa qaldan iyo sida uu ku sixi karo.

1. Go’aan qaadasho: Waa in go’aamada aad qaadanaysaa ay noqdaan kuwo fulintoodu kaa go’antay, haddii bilowga hore aad shaki badan ka qabto fulitaanka go’aankan, ha qaadan go’aankaas ee dib uga fikir.

2. Awoodda saddexan: Jaran-jarrada guushu waxa ay ka bilaabataa kaabadda koowaad oo go’aan qaadasho, laakiin ha illaabin in go’aan aad ku gaadho hawlqabashadeeda uu ka horreeyo saddex arrimood oo ah, in aad marka koowaad gadho awooddaada, dhaqaale, jidheed, aqooneed iyo karti kasta oo hawshani u baahan tahay in aad leedahay. Haddii aad taa hubto waxaa iyaduna muhiim ah in aad garato waxa aad ku wanaagsan tahay, tusaale ahaan haddii aad ogtahay in aad saxafi ku habboon tahay oo hiwaayaddii hawshan iyo aqoonteedii aad buuxin karto ha isku hawlin in aad noqoto taliye milateri si aanay ugu fashilmin gaadhisteeda ama ugu yaraan waqti badani kaaga lumin, arrinta saddexaad waa in aad yeelato hal-adaygii go’aanka aad qaadanayso iyo samirkii aad ku sugi lahayd natiijadiisa, haddii aad saddexdaas hayso waxa aad qaadan kartaa go’aan adag oo guushaada fure u noqda.

Awoodda saddexan ee qofka looga baahan yahay in uu ku dhaqmaa waa;

– Oofin: Oo looga jeedo in qofku marka koowaad garto yoolkiisa iyo halka uu beegsanayo iyo weliba jidka uu u marayo.

– Hal-adayg: Oo ah in qofku uu ka soo gudbo marxaladdi fikirka oo uu si ficil ah u gudo galo hawsha uu doonayo ka midho dhalinteeda.

– Dul-qaad: Waa habka keliya ee uu qofku kaga gudbi karo caqabadaha ka hor yimaadda, kuna sii adkaysan karo dhibta ka sokaysa gaadhista hadafkiisa.

3. 3. Curin: Arrimaha waayo-aragnimada lagu ogaaday waxaa ka mid ah in curintu ay ka mid tahay furayaasha ugu muhiimsan ee guusha noloshaada aad ka gaadhayso. Curintu waa qofka oo mar kasta maskaxdiisa miira si ay u keento afkaar iyo qorshayaal cusub. Waa qofka oo hal-abuur yeesha mar kasta oo uu hawl ka faraxashana ka fikira hawsha kale ee iyadana ay tahay in uu guul ka gaadho.

4. 4. Qaladaadka oo wax laga barto: Qaladaadku ma’aha dhammaadka nolosha, mana ah dhammaadka rajada guusha, balse keliya khaladku waa dugsi ay qasab tahay in qof kastaa maro oo loo baahan yahay in wax laga barto lagana faa’idaysto. Qaladaadka aad gelayso inta aad ku gudo jirto dadaalka aad himiladaada ku gaadhayso waa in aad u qaadataa waayo-aragnimo iyo dersi aad ku cibro qaadanayso.

Iska jir in qalad aad mar gashay uu kugu noqdo boog abid ku daba socota, si joogto ahna aad u xasuusato, waayo taasi waxa ay kaa hor istaagaysaa in aad dadaal dambe gasho oo cabsi ayaad ka qabtaa in aad haddana qaldanto. Qaladka ka qaado wixii duruus ku jira, sida in aad fahamto sida uu ku yimi iyo sida ay tahay in aad mar labaad isaga ilaaliso, intaa waxa ka soo hadha waa qaladka in aad dhabarkaaga dambe ka tuurto si aanad dib ugu xasuusanba.

5. 5. Ka faa’idaysiga waqtiga iyo nidaamintiisa: Arrimaha muhiimka u ah guusha nolosha waxaa ka mid ah in qofku uu yaqaanno sida ugu fiican ee uu waqtigiisa ugaga faa’idayn karo gaadhista yoolkiisa nolosha. Waa in aad waqtiga u aqoonsato in uu yahay hanti qaaliya oo Alle hibo kuu siiyey, sida saxda ahi waa in aad ka dhigato raasamaal aad ka faa’idaysato, sababna u noqda guul aad gaadho, haddii kale waa seef laba-af-leh oo adiga ayaa uu ku jari.

6. 6. Rajo-san: Rajo samaantu waxa ay ka mid tahay tilmaamaha muhiimka ah ee lagu garto ruuxa guusha gaadha. In qofku khayr rajaystaa waxa ay qalbigiisa ku beertaa rajo fiican iyo kalsooni uu naftiisa u qaado, waxa aanay ku dhiirri gelisaa firfircoonida iyo shaqada, arrimahaasina dhammaantood lagama maarmaan ayaa ay u yihiin guusha uu ruuxu doonayo in uu noloshiisa ka gaadho

Inaad fahanto nolosha aad ku dhex nooshahay iyo siday u socoto waxay kuu saamaxaysaa inaad si fudud u gaadhi karto guul, waayo wax kastaba marka la fahmo ayaa xalkiisa la heli karaa.

Si gaar inaad u fahanto noloshaada kuu gaarka ah adiga iyo hanaanka ay u socoto ee aad u nooshahay adigu, siiba qaabka aad falcelinta uga samayso ama aad u abaarto waxyaalaha saamaynta ku leh noloshaadu waxay jaan goysaa natiijada iyo maxsuulka kuu soo baxaya.

Noloshaada oo aad fahantaa waa qayb ka mid ah guushaada Aduunyo iyo taada Aakhiraba.

Dhiirigalin: Dhiirigalintu waa halka ama se shayga kaliyaata ee kugu dhaqaajin kara hawl aad qabanayso, haddii aanad dhiiranayn awood uma lihid inaad si niyadsan oo xamaasadaysan u qabato hawlahaaga aad ku gudo jirto ama aad rabto inaad inaad qabato.

Dhiirigalintu waa shiidaalka qof kasta u saamaxaya inuu ku gaadho hankiisa kuna bislaysto midhaha guushiisa.

Qorshe: qorshuhu wuxuu kaa caawinayaa inaad hawlaha u qabato siday u kala mudanyihiin, una hawlgasho sida ugu fudud uguna wax soosaarka badan leh. Qorshe la’aantu waxay ku badaa dhabar jab iyo khasaare, mararka qaarkood kugu keeni kara niyad jab aad ka soo kaban karo waydo

Samir: samirku waa waxa kaliyaata ee kugu sii hayn karaya xaalad adag oo qalafsan oo aad kala kulantay hawl maalmeedkaaga Aduunyo, inaad samirtaa waa astaan ka mid ah astaamaha qofka Muslimka ah looga baahanyahay inuu ku dhaqmo oo uu fuliyo si kasta oo ay xaaladu ugu adkaato, carqaladuhuna u soo wajahaan.

‘inaad samirtaa waxay ku dhaxalsiisa inaanad rajo dhigin oo aad socoto ilaa aad gaadhayso ama se aad helayso halka ama se waxa aad rabto.

Joogtayn: joogtayntu waa waxa kala saara guulaystayaasha iyo guuldaraystayaasha, guulaystuhu mar kasta oo uu go’aan gaadho waxa uu ku dadaala inuu joogteeyo waxaa uu go’aansaday inuu qabto ilaa uu ka midho dhalinayo, halka guuldaraystayaashu marka ay isku dayaan inay wax qabtaan aanay sii joogtayn ee ay ugu badnaan kaga hadhaan meel dhexe.

Dad la dhaqan: dad la dhaqan inaad yeelato, oo aad dadka kugu xeeran si fiican ula dhaqmi karto waxay kuu saamaxaysaa inaanay dadku kugu noqon carqalad ee ay noqdaan kuwo kula garab gala kuguna caawiya hanashada heerka aad doonayso inaad gaadho.

Wax Akhri: Wax akhrisu waxa uu ka qayb qaataa in qofka heerkiisa garaadeed iyo garasho ay kobocdo, qofba qofka uu ka wax akhris badanyahay xogtiisa uu hayaa way ka badantahay. Wax badan akhri wax badan ayaad ogaane

dhamaan asaxbtayda qaaliga ah ee ku xidhan maqalda aan qoro waxa aad iga mudan tiin sharaf, iyo qadarin ,iyo karaamo, dheerada waxa aad isoo jeedisan talo iyo tuseele waan ku farax saney waana qadanayaa.waxan aan idinka cod sanayaa wixii khalada ee ka yimadada maqalkan waad ka raali ahaan doontaan wixii talo iyo tusaale ahna waxa aad igu soo hagaaji saan ciwaanka hoose ku qoran.

ALLE AYAA MAHADLE

W/Q samasam ismciil cabdi

face book samsam dagan